Jednym z najpopularniejszych żółwi hodowanych w domach jest żółw stepowy (Agrionemys horsfieldi). Pochodzi z terenów byłego ZSRR, m.in. Turkmenii i Kazachstanu oraz wschodniego Iranu, północnego Pakistanu, Afganistanu, i części północno-zachodnich Indii. Najczęściej występują na terenach stepowych, pustynnych i półpustynnych terenach.

Opis i rozpoznawanie płci

Są to żółwie dość małe. Średnica pancerza wynosi około 20-28 cm, samice są większe od samców. Kształt skorupy jest raczej owalny, koloru od żółtobrązowego do oliwkowozielonego. Tarcze posiadają ciemne plamy. Karapaks (górna część skorupy) jest spłaszczony grzbietobrzusznie w porównaniu z wypukłymi u żółwi greckich. Natomiast przyglądając się plastronowi (pancerz brzuszny) można rozpoznać płeć. U samców plastron jest bardziej wklęsły, co ułatwia kopulację, u samic jest płaski. Płeć u żółwi stepowych rozpoznaje się również po długości i kształcie ogona oraz umiejscowieniu ujścia kloaki. Samiec ma długi i szeroki u nasady ogon, natomiast ujście kloaki od nasady i często już jest poza zasięgiem karapaksu. Wiąże się to z obecnością narządu kopulacyjnego, wysuwanego w czasie oddawania moczu. Samice natomiast mają ogon krótki, kloaka jest tuż przy jego nasadzie. Bardzo typowe dla tej odmiany żółwia jest obecność tylko 4 pazurów na każdej, ciemno zabarwionej łapie.

Zachowanie i rozród

Aktywność żółwi stepowych przypada na wiosnę i lato. Wtedy to poszukują partnera do godów oraz przygotowują się do zimowej hibernacji. Dojrzałość płciową uzyskują w wieku 3-5 lat. Wówczas na przełomie maja i czerwca samica składa jaja (2-6). Z nich po inkubacji trwającej 80-110 dni wykluwają się młode. Należy wspomnieć, że w warunkach hodowlanych samica po stymulacji świetlno-termicznej, może złożyć niezapłodnione jaja, bez kontaktu z samcem.

Żywienie

Jeszcze do niedawna sądzono, że żółwie stepowe są wszystkożerne. Jednak najnowsze doniesienia naukowe potwierdzają ich roślinożerność (mimo iż w warunkach naturalnych potrafią żywić się padliną). W warunkach domowych można zatem podawać świeże rośliny. Najczęściej i najchętniej podawana jest sałata, co nie jest dobre dla żółwia gdyż posiadają wiele szczawianów, które źle wpływają na gospodarkę wapniową. Z ziół melisa, bazylia, rukola. Żółwie nie gardzą naszymi rodzimymi roślinami, takimi jak babka lancetowata, mniszek lekarski, koniczyna, pokrzywa, lucerna, lebioda, liście winogron i brokułu. Podawanie szczególnie w okresie letnim pomidorów, ogórków, arbuzów, papryki dostarczy im dodatkowo wody. Chętnie jedzą owoce-cienko pokrojone jabłka, brzoskwinie, nektarynki, cytrusy, truskawki oraz owoce sezonowe pozbawione pestek. Jeśli chodzi o warzywa strączkowe mimo, iż bogate w białko, lepiej nie podawać-mogą powodować wzdęcia. Podobnie z kapustnymi. Twarde warzywa należy zetrzeć na tarce. Karmić można raz dziennie, najlepiej o stałej porze i miejscu. Niektóre podręczniki wskazują, iż co 10 dni można przeprowadzić jednodniowe głodówki, co pomoże oczyścić przewód pokarmowy. Bzdurą jest, że żółwie nie piją. Mając dostęp do wody, chętnie z niej korzystają, ale tez w warunkach „suszy” potrafią wykorzystać wodę przyswojoną z pokarmem.

Terrarium

Żółw stepowy hodowany w domu powinien mieć przestronne terrarium, najlepiej w proporcji pięciokrotnej długości skorupy i o szerokości trzykrotnej długości. Jako podłoże stosuje się kamienie, torf, włókno kokosowe, piach (sam piach jest zjadany co może powodować niedrożność przewodu pokarmowego), ziemię ogrodowa. Obecność kamieni sprzyja ścieraniu pazurów. Dobrze, gdy warstwa podłoża jest odpowiednio wysoka, wtedy mogą sobie dodatkowo kopać nory. Do oświetlenia najlepiej nadają się lampy grzewcze lub świetlówki UVB zapewni jąć temperaturę 20-30oC. Nocą temperatura powinna spadać, dlatego dobrze jeśli oświetlenie na noc będzie wyłączone. W terrarium powinna być miseczka na jedzenie i osobna na wodę.

Niektórzy właściciele decydują się na „puszczanie żółwia luzem” po mieszkaniu, jednak nie jest do dobre rozwiązanie. Po pierwsze zwierzę jest narażone na urazy mechaniczne- kopnięcie, przyciśnięcie składanym łóżkiem. Niebezpieczne są również opary detergentów stosowanych do mycia podłóg oraz inne zwierzęta. Po drugie przy takim utrzymaniu, żółw jest narażony na zbyt duże wahania temperatur i przeciągi co może być przyczyną przeziębień.

Pielęgnacja

Jeśli chodzi o pielęgnację, przynajmniej raz w tygodniu żółwie stepowe powinny być kąpane letniej wodzie, sięgającej im do brody. Często w czasie kąpieli wypróżniają się. Przynajmniej raz w miesiącu powinno się również dokładnie umyć szczoteczką pancerz i natłuścić preparatem do pielęgnacji pancerza, kosmetyczną wazeliną lub preparatem z witaminą A. stanowi to dodatkowa ochronę przed mikropęknięciami i daję większą elastyczność pancerza. W razie potrzeby wskazana jest korekta pazurów i przerośniętego dzioba, jeżeli podawany pokarm jest zbyt miękki, ale lepiej jeśli te czynności wykona lekarz weterynarii.

Sen zimowy

Warto też wspomnieć krótko o zasypianiu żółwia na zimę. Ogólnie rzecz biorąc można skorzystać z tej możliwości przy hodowlach nastawionych na rozród. W innym przypadku nie ma takiej potrzeby. Chyba że nasz zimnokrwisty pupil zadecyduje inaczej i w okolicy jesieni zacznie dłużej spać kilka dni pod rząd. Wiele źródeł mówi (również obserwacja mojego żółwia, trwająca 17 lat), że można mu na to pozwolić.