Dystocja, lub bardziej poprawnie „ciężki poród” (partus gravis) oznacza szereg komplikacji utrudniających lub uniemożliwiających prawidłowy przebieg porodu u suki.

Wśród przyczyn ciężkiego porodu najczęściej spotykane są za słabe lub nie występujące wcale skurcze porodowe, złe ułożenie płodów oraz zbyt duży rozmiar szczeniąt. Trzy powyżej wymienione przyczyny statystycznie powodują około 93% komplikacji porodowych. Pozostałe 7% obejmuje wady wrodzone w budowie dróg rodnych suki, wady rozwojowe płodów oraz ich śmierć przed porodem.

Brak skurczów porodowych

Jest wiele przyczyn braku skurczów porodowych lub ich niedostatecznego nasilenia. Do suk zagrożonych wystąpieniem tej komplikacji porodowej należą:

1. Zwierzęta powyżej szóstego roku życia, szczególnie jeżeli wcześniej nie rodziły.
2. Suki małych ras u których może dojść do psychogennego (nerwicowego) wstrzymania akcji porodowej pod wpływem stresu.
3. Suki dużych ras, w przebiegu ciąży z dużą ilością płodów, kiedy to w wyniku długo trwającego porodu dochodzi do nadmiernego rozciągnięcia mięśniówki macicy upośledzającego zdolność dalszego kurczenia.
4. W przypadku ciąży z jednym płodem, kiedy wpływ hormonalny płodu na organizm matki jest niewystarczający do zainicjowania akcji porodowej.

Złe ułożenie płodów

Do tej grupy komplikacji należą wszystkie wypadki nieprawidłowego ułożenia szczenięcia. Szczenięta prawidłowo rodzą się najczęściej w pozycji tzw. prostej główkowej czyli głową do przodu, lub prostej pośladkowej czyli tylnymi nóżkami do przodu. Do zaklinowania się płodu może dojść w sytuacji, kiedy główka opada na przedpiersie lub zawija się na bok. Rzadziej dochodzi do obrócenia się szczeniaka grzbietem albo brzuchem w stronę szyjki macicy lub do jednoczesnego wypierania dwóch płodów, które wzajemnie uniemożliwiają sobie wyjście.

Zbyt duże płody

Ten typ komplikacji jest charakterystyczny dla szczeniąt małych ras, ras krótkopyskich, ciąż pojedynczych oraz dla ciąż będących wynikiem krycia suki znacznie większym samcem (ciąże przypadkowe). W przypadku niektórych ras, takich jak yorkshire teriery, teriery szkockie i cavaliery, występuje niekorzystne połączenie wrodzonej wąskości kanału rodnego i stosunkowo dużej głowy występującej u szczeniąt. Często przyczyną ponadnormatywnego rozmiaru płodu jest jego wada wrodzona.

Profilaktyka i leczenie dystocji

Każda ciąża powinna być nadzorowana przez lekarza weterynarii. Wykonanie badania ultrasonograficznego pozwala określić ilość szczeniąt i ich ułożenie w macicy. Lekarz w wielu przypadkach jest również w stanie uchwycić ewentualne nieprawidłowości w budowie anatomicznej psa , które mogą wpłynąć na przebieg porodu. W przypadku suk z grupy podwyższonego ryzyka należy liczyć się z koniecznością interwencji weterynarza w czasie porodu. Z tego powodu powinien on być poinformowany o spodziewanym terminie rozwiązania oraz o wszystkich spostrzeżeniach właściciela.

W razie przedłużania się porodu lub pogarszania stanu suki należy niezwłocznie wezwać weterynarza. Od szybkiej interwencji często zależy uratowanie życia szczeniąt. W przypadku wystąpienia komplikacji lekarz może podjąć decyzję o podaniu leków wzmacniających skurcze, usunięciu płodu „na siłę” lub wykonaniu cesarskiego cięcia.