W tej części tematu choroby kanarków, pragnę przybliżyć przyczyny i objawy takich chorób jak Nicienie, Aspergilloza, Awitaminoza, Biegunka, Chlamydioza, Cholera oraz Choroba głodowa.

Askaridioza (Nicienie)

Nicienie - pasożyty przewodu pokarmowego, osiągające długość nawet kilku cm. Najbardziej narażone na askaridiozę są młode kanarki oraz ptaki narażone na stres. Inwazja choroby zaczyna się z chwilą zjedzenia przez kanarka jaja pasożyta. Cykl rozwojowy glisty trwa ok. 1,5 miesiąca.

Przyczyny choroby:
•    inwazja nicieni Ascaridia hemafrodita,
•    stres,
•    kontakt z dzikimi ptakami,
•    przebywanie na podłożu z gleby,
•    brak higieny.

Objawy kliniczne choroby:
•    stopniowa utrata masy ciała przy rosnącym apetycie,
•    nagłe upadki,
•    porażenie kończyn,
•    osłabienie,
•    biegunka

Choroba powoduje uszkodzenie przewodów żółciowych, gruczołów jelitowych, śluzówki jelita i wątroby.

Leczenie:
•    izolacja chorego ptaka,
•    likwidacja stresu,
•    poprawa warunków higienicznych,
•    odizolować ptaka od podłoża z gleby,
•    podanie fenbendazolu,
•    konsultacja weterynaryjna.

Aspergilloza

Nierozpoznana aspergiloza prowadzi do śmierci ptaka przez uduszenie.
Przyczyny choroby:
•    grzyb z rodzaju aspergillus, którego zarodki mogą znajdować się w pyle starego ziarna; atakuje drogi oddechowe, płuca i worki powietrzne,
•    pleśniejące owoce,
•    wilgotny pokarm, niedomyte naczynia z wodą i baseniki,
•    duża wilgotność powietrza (zaparowane szyby w oknach).

Grzyb aspergillus bardzo często występuje na orzeszkach ziemnych, dlatego też pod żadnym pozorem nie wolno podawać ich kanarkom.

Objawy kliniczne choroby:
•    otwarty dziób,
•    duszność, trudności w oddychaniu,
•    widoczny wysięk z nosa,
•    kręcenie głową, niepewne ruchy i inne zaburzenia neurologiczne,
•    apatia,
•    chudnięcie,
•    nagłe zgony.

Leczenie:
•    pędzlowanie gardła roztworem nadmanganianiu potasu,
•    utrzymywanie klatki, basenu i pojemników w stanie czystości,
•    podawanie świeżego pokarmu,
•    usuwanie resztek karmy,
•    zmniejszenie wilgotności powietrza,
•    niekiedy wymagane jest podanie antybiotyku,
•    w ciężkich przypadkach konsultacja weterynaryjna,
•    dezynfekcja* klatki.

Dezynfekcję klatki dokonujemy za pomocą spirytusu, denaturatu, nafty, benzyny, benzolu, wody utlenionej, roztworu sody (4%), chloraminy, krezolu lub formaliny (3 łyżki stołowe na 1 litr wody). Do tego celu można również użyć środki chemiczne Savo lub Virkon S. Klatkę taką należy również wyparzyć wrzątkiem lub wygotować, można również klatke wydezynfekować w nagrzanym do 100 stopni piekarniku. Dezynfekcję klatki należy przeprowadzić na dwa tygodnie przed umieszczeniem w niej ptaka. Zdezynfekować należy także żerdki (choć lepiej je spalić i zastąpić nowymi), basenik i pojemniki na wodę i jedzenie.

Awitaminoza

Przyczyny choroby:
•    niedobór witamin w pokarmie,
•    czynniki genetyczne (wrodzone zaburzenia w przyswajaniu niektórych witamin).

Objawy kliniczne choroby:
•    różnorodne objawy w zależności od tego, jakie występują niedobory.

Leczenie:
•    podanie odpowiednich witamin.

Biegunka (rozwolnienie)

Biegunka jest często objawem innej choroby.

Przyczyny choroby:
•    błędy żywieniowe (np. nieświeży pokarm),
•    wahania temperatury,
•    nagłe zdenerwowanie.

Objawy kliniczne choroby:
•    brudna kloaka,
•    ptak nie kontroluje wydawania kału,
•    kał papkowaty z domieszką śluzu (po wyschnięciu ma kolor zielonkawobiały).

Leczenie:
•    podajemy wyłącznie suchy pokarm z dodatkiem maku, nasion sałaty i siemienia lnianego,
•    do picia podajemy herbatę, rumianek lub urosan,
•    podajemy mak,
•    zabrudzone piórka przecieramy miękką gąbką zwilżoną w letniej wodzie,
•    w ciężkich biegunkach do pokarmu dodajemy węgiel drzewny,
•    klatkę przenosimy do pomieszczenia o stałej temperaturze.

Długotrwała biegunka powoduje odwodnienie i utratę ważnych składników mineralnych.

Chlamydioza (psittakoza)

Chlamydioza u kanarków pojawia się wyjątkowo rzadko. Jednak to bardzo groźna choroba mogąca przenosić się na ludzi. Dlatego wprowadzono obowiązek jej zgłaszania do placówek służby zdrowia. Przebieg choroby jest uzależniony od wieku ptaka, jego stanu zdrowia i rodzaju szczepu pasożyta. Niektóre ptaki giną zaraz po zakażeniu się, a inne żyją długo, bez objawów zachorowania i dalej roznoszą bakterie w swoim otoczeniu. Na infekcje bardziej narażone są młode ptaki.

Przyczyny choroby:
•    duża koncentracja ptaków na małej przestrzeni,
•    brak higieny w klatkach,
•    chorobę wywołuje pasożyt bakteryjny o nazwie Chlamydophila psittaci (ptaki zarażają się poprzez wdychanie pyłu z piór i wyschniętego kału osobników, które są nosicielami lub klinicznie chorymi.

Objawy kliniczne choroby:
•    brak apetytu,
•    częste picie wody,
•    trudności w oddychaniu,
•    ropotok z nozdrzy,
•    opuszczenie skrzydeł,
•    zabrudzony stek,
•    biegunka,
•    żółte lub zielonkawe zabarwienie kału,
•    kał o bardzo nieprzyjemnym zapachu,
•    zarzucanie głowy,
•    łzawienie,
•    drapanie głowy pazurkiem.

U chorego ptaka tworzy się toksyna, która uszkadza wątrobę, śledzionę, nerki i organy jamy ustnej. Typowym objawem chlamydiozy jest ekstremalnie powiększona liczba białych ciałek krwi oraz podwyższony poziom enzymów wątroby. Do potwierdzenia choroby przeprowadza się test ze świeżego kału albo wymazu z kloaki.

Leczenie:
•    kuracja doksycykliną wg zaleceń weterynarza,
•    dezynfekcja klatki środkami Savo, Virkon S albo innymi zawierającymi chlorofenyle.
•    W przypadku salmonellozy należy zgłosić się do lekarza, gdyż choroba ta przenosi się także na ludzi.

Ptaki, które przeszły chlamydiozę mogą zachorować ponownie.

Cholera

Cholera należy do chorób zakaźnych, przebiega bardzo szybko i pociąga za sobą ogromne straty.

Przyczyny choroby:
•    zarazki cholery.

Objawy kliniczne choroby:
•    osowiałość, senność,
•    nastroszone piórka,
•    biegunka,
•    odchody cuchnące, zawierające krew.

Leczenie:
•    izolacja chorego ptaka,
•    do picia podajemy przegotowaną wodę z dodatkiem pepsyny w stężeniu 5 kropli na naczyńko,
•    kanarki, które padną należy spalić !!! (padniętych ptaków nie wolno zakopywać w ziemi, ani też wyrzucać na śmieci),
•    w czasie trwania choroby należy przestrzegać czystości klatek, poddając je częstej dezynfekcji*, paląc resztki pokarmu, i wielokrotnie w ciągu dnia myjąc pojemniki na karmę i poidełka.
•    Dezynfekcję klatki dokonujemy za pomocą spirytusu, denaturatu, nafty, benzyny, benzolu, wody utlenionej, roztworu sody (4%), chloraminy, krezolu lub formaliny (3 łyżki stołowe na 1 litr wody). Do tego celu można również użyć środki chemiczne Savo lub Virkon S. Klatkę taką należy również wyparzyć wrzątkiem lub wygotować można również klatkę wydezyfekować w nagrzanym do 100 stopni piekarniku. Dezynfekcję klatki należy przeprowadzić na dwa tygodnie przed umieszczeniem w niej ptaka. Zdezynfekować należy także żerdki (choć lepiej je spalić i zastąpić nowymi), basenik i pojemniki na wodę i jedzenie.

Choroba głodowa

Choroba głodowa występuje w pierwszych 10 tygodniach życia młodych, rzadko w wieku późniejszym. Młode ptaszki chorują przeważnie wówczas, gdy przenosi się je do oddzielnej większej klatki, w której samodzielnie pobierają pokarm.

Przyczyny choroby:
•    brak umiejętności samodzielnego jedzenia,
•    zagubienie ptaka w nowym otoczeniu.

Objawy kliniczne choroby:
•    ptak ziewa, przeciąga się i długo śpi,
•    nadwrażliwość,
•    ptak często biegnie po jedzenie i nic nie zjadłszy wraca na poprzednie miejsce,
•    na podbrzuszu można zauważyć duże rozdęcie dolnej części brzuszka (rozdęcie brzuszka oznacza, że w 90 proc. sprawa życia ptaszka jest przesądzona),
•    płynny kał.

Leczenie:
•    oddzielenie chorego ptaka od reszty stada,
•    utrzymywanie ptaka i klatki w stanie wysokiej czystości (klatkę myjemy codziennie, wodę w baseniku podajemy przegotowaną i wymieniamy po każdej kąpieli),
•    pokarm: okruszki sucharów i płatki owsiane.
•    wodę (przegotowaną) podajemy w stanie chłodnym z dodatkiem 1-4 krople kwasu solnego z pepsyną (Mikstura Pepsini 200*); w pierwszym dniu 1 kroplę, w drugim - 2, w trzecim - 3, w czwartym - 4; w kolejnych dniach zostajemy przy 4 kroplach; wodę wymieniamy co najmniej 2 razy dziennie,
•    prowadzenie obserwacji kału; kał początkowo jest płynny, po kilku dniach jest papkowaty i białawy, ptaka trzymamy na diecie aż kał będzie miał zabarwienie ciemnozielone, a nawet kilka dni dłużej,
•    prowadzenie obserwacji brzucha; gdy pojawi się na brzuszku ognistoczerwone zabarwienie, podajemy ptaszkowi do wody tylko dwie krople lekarstwa*,
•    jeżeli wypróżnienia przez kilka dni mają zabarwienie ciemnozielone do pokarmu (sucharek i płatki owsiane) dodajemy małe ilości grysiku (kaszka manna), później kanaru, a następnie stopniowo przechodzimy na inny pokarm.
•    Roztwór kwasu solnego z pepsyną można dostać w aptece pod nazwą Mikstura Pepsini 200. Należy go kupować w małych ilościach, zwracając uwagę na datę ważności leku. Lek ten szybko się psuje, stanowiąc zagrożenie dla życia ptaka.

Choroba głodowa pociąga za sobą duże straty w przychówku. Decydujące znaczenie na wczesne rozpoznanie choroby (pomoc jest możliwa tylko do momentu, jak ptaszek pobiera pokarm).