Kleszcz to niewielki pasożyt, osiągający kilka milimetrów, należący do grupy pajęczaków. Samice kleszcza po nassaniu krwią potrafią nawet osiągają długość ponad 1 cm. W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy, gdzie najbardziej znanym gatunkiem jest kleszcz pastwiskowy (Ixodes ricinus).

Do zarażenia dochodzi w parkach, lasach, ogrodach, skwerach i na łąkach, najwięcej kleszczy bytuje jednak na obszarach przejściowych między dwoma rożnymi typami roślinności tj.:
- obrzeża lasów, szczególnie zaś granice lasów liściastych i iglastych, cechujących się rożną wysokością,
- obrzeża lasów graniczących z łąkami, polany, obszary porośnięte paprociami, jeżynami, leszczyną, czarnym bzem oraz innymi krzewami tworzącymi podszyt, zagajniki z zaroślami, łąki i zarośla w pobliżu rzek, stawów i jezior.

Larwy kryją się w trawach, osobniki dojrzałe(niebezpieczne) na wysokości około 1,5 m, na krzewach. Wisząc na źdźbłach trawy, a także na spodniej stronie liści krzewów kleszcze, są trudno dostrzegalne, a często niewidoczne dla oka człowieka. W naszym klimacie można mówić o 2 porach najwyższej aktywności kleszczy są to: okres wiosenny  kwiecień maj oraz późno letni sierpień, wrzesień. źródła podają, że największe zagrożenie bytowaniem kleszczy są obszary północnej, północno wschodniej i wschodniej Polski. Zakażone są one wszystkimi chorobotwórczymi czynnikami. W ślinie niektórych z nich mogą być przenoszone "zaczerpnięte" od poprzednich żywicieli chorobotwórcze bakterie i wirusy, a także grzyby, pierwotniaki i robaki ( np. Dirofilarie).

Wielkość samca kleszcza wynosi 1,5-2,5 mm, a samicy 3-4 mm. Po pobraniu krwi długość samicy zwiększa się do ok. 11 mm dzięki pokrywającemu ją rozciągliwemu oskórkowi. Wszystkie kleszcze przystosowane są do pobierania krwi - posiadają nożycowate szczękoczułki oraz podgębie ze stożkiem gębowym tzw. hipostomem, który tworzą skierowane ku tyłowi kolce utrudniające oderwanie wczepionego w skórę kleszcza i ułatwiające spływ krwi.

Cykl rozwojowy kleszczy przebiega wyłącznie w środowisku zewnętrznym, trwa zwykle od 1-3 lat, a jego długość zależy od dostępności pokarmu dla form rozwojowych (larw, nimf). Płodność samicy jest duża, ponieważ może ona złożyć od 2 do 5 tys. jaj. Kleszcze żyją od 2 do 5 lat, atakują zwierzęta stałocieplne. Rezerwuarem bakterii są przede wszystkim drobne gryzonie z rodziny nornikowatych i myszowatych, ale również inne wolno żyjące zwierzęta tj. jelenie, sarny, wilki oraz domowe  psy, konie, owce i krowy, a także ptaki, takie jak jaskółki, czy gołębie. Drobne gryzonie polne i dzikie ptactwo są rezerwuarem zarazków boreliozy oraz kleszczowego zapalenia mózgu, a zwierzyna płowa (sarny) - boreliozy, z których drobnoustroje te przenoszą się wraz z krwią na kleszcze. Raz zakażony kleszcz również staje się rezerwuarem zarazków, kolejne pokolenia kleszczy są również nosicielami choroby. Pasożytami żerującymi na żywym żywicielu są wszystkie formy rozwojowe a więc larwy, nimfy i postacie dojrzałe. Larwy i nimfy (późne stadium larwalne)kleszczy wybierają najczęściej zwierzęta, które może zaatakować z wysokości nie przekraczającej jednego metra, stąd często ich ofiarami padają gryzonie. Kleszcze dzięki swoim t ermoreceptorom doskonale wyczuwają obecność swego żywiciela. Większości z nich wystarczy jedna dziesiąta sekundy na znalezienie się na człowieku lub psie.

Przeniesienie czynników chorobotwórczych nie zachodzi w ciągu całego okresu żerowania kleszczy. Największe ryzyko występuje w fazie szybkiego picia krwi. W tym czasie kleszcz pozbywa się nadmiaru płynów pobranych z krwią, wprowadzając je do rany. Płyny te mogą zawierać drobnoustroje. Do transmisji zarazków dochodzi najczęściej po 48 godzinach od rozpoczęcia pobierania krwi. W chwili, gdy na zwierzęciu znajdujemy bardzo nabrzmiałego kleszcza, ryzyko przeniesienia jest znaczne, gdyż żerowanie krwią zostało prawdopodobnie zakończone. Kleszcze u zwierząt najczęściej przyczepiają się na grzbiecie, głowie, szyi, pod pachami oraz w pachwinach. Preferują miejsca, gdzie skóra jest delikatna lub w pobliżu naczyń krwionośnych.