Gołąb pocztowy, zwany również listonoszem, należy do gatunku gołębia domowego. Najbardziej charakterystyczną cechą listonosza jest orientacja w przestrzeni, która umożliwia gołębią pocztowych powrót do gołębnika z dużych odległości dochodzących nawet do 2000 km. Cecha ta jest specyficzną właściwością psychiczną i fizyczną gołębia pocztowego.

Gołąb pocztowy potrafi latać z prędkości dochodzącej do 100km/h, umożliwia mu to jego krępa budowa ciała oraz mała głowa. Swoje młode karmią specjalnym mleczkiem wytwarzanym w wolu. Należą do nielicznych ptaków, które posiadają umiejętność ssania (piją wodę bez nieustannego odchylania głowy do tyłu). Długość ciała gołębia pocztowego wynosi ok. 35 cm. Rozmnażanie - samica składa 2 jaja w gnieździe, pisklęta wykluwają się po ok. 18 dniach. Ta rasa ptaków o metalicznym połysku piór żywi się nasionami.

Gołąb wyhodowany został w Belgii mniej więcej 200 lat temu.

Krzyżowanie ras: gołębia orientalnego, dragona, gołębia leodejskiego, gołębia brukselskiego i gołębia antwerpskiego przyczyniło się do powstania rasy gołębia pocztowego. Ta rasa gołębi była wykorzystywana głównie do przekazywania informacji. Gołębie pocztowe zasłużyły się podczas drugiej wojny światowej, niektóre z nich zostały odznaczone wysokimi odznaczeniami bojowymi.

Aby powrócić do swojego gołębnika z jakiejś odległości gołębie pocztowe muszą się czymś kierować - jest to kąt padania promieni słonecznych w stosunku do oczu w danej godzinie ich biologicznego zegara, a także z magnetyzmu ziemskiego.

Bezpośrednim przodkiem gołębia pocztowego jest gołąb skalny, protoplasta również kilkuset innych ras gołębi domowych (garłacze, pawiki, wywrotki itd.). Rasy te ze względu na użytkowość można podzielić na trzy grupy:
•    gołębie sportowe - głównie gołąb pocztowy. Organizowane są zawody z ich udziałem polegające na wypuszczaniu ptaków ze wspólnego startu w liczbie od kilkuset do kilku tysięcy z odległości dochodzących czasem do 2000 km. Rasa ta jest bardzo wytrzymała, a przy słonecznej pogodzie gołębie potrafią powrócić z odległości 1000 km w ciągu jednego dnia.
•    gołębie wystawowe - startujące w zawodach gdzie ocenia się zgodność ich „budowy” z ustalonym wzorcem, a także stan zdrowia, cechy zewnętrzne: stan upierzenia, barwa oka, żywotność itp. Jest to najliczniejsza grupa gołębi, do której zalicza się większość ras.
•    gołębie przeznaczone na ubój - zapotrzebowanie na mięso ciągle rośnie przez wzgląd na niską zawartość tłuszczu.

Cechy gołębia pocztowego:
•    kolor i wzór upierzenia. Kolory podstawowe to biały, niebieski, czarny, czerwony, szpakowaty, pstry. Rodzaje wzorów to gładki (bez pasów), z pasami, nakrapiany oraz T-wzór.
•    barwa tęczówki: podstawowe kolory to perłowy (glass) oraz pomarańczowy (żółty), czarny (bycze oko) występujący u białych gołębi pocztowych oraz różowy u albinosów.
•    masa ciała: 300-400 g (samce większe).
•    długość życia: 10-12 lat, choć znane są przypadki, iż dożywają 20 lat.
•    pokarm: głównie zboża takie jak pszenica, jęczmień, owies, kukurydza, także: ryż, proso, sorgo, słonecznik łuskany, rzepak, peluszka, groch, wyka, żyto itp.

Lęgi gołębi pocztowych w Polsce tradycyjnie rozpoczynają się pod koniec lutego lub na początku marca. Coraz częściej hodowcy praktykują lęgi zimowe, które rozpoczynają się w drugiej połowie grudnia. Samica składa w misce lęgowej dwa jajka, które wysiaduje wraz z samcem przez około 18 dni. Przez pierwsze 5 dni od wyklucia młode karmione są tzw. papką, a potem już tylko ziarnem przynoszonym im w wolu przez rodziców. Po około 21-28 dniach młode ptaki mogą już opuścić gniazdo. Osobniki osiągają dojrzałość płciową po około 8 miesiącach. Ilość lęgów w sezonie jest kontrolowana przez hodowcę.

Pod koniec października i na początku listopada rozpoczyna się intensywne pierzenie się, czyli doroczna zmiana upierzenia. Wtedy to ptaki są najbardziej narażone na atak za strony jastrzębi i sokołów. Inni naturalni wrogowie to: koty, kuny, łasice, tchórze.