Felis catus – kot domowy należy do rodziny Felidae – Kotowatych i do rodzaju Felis czyli kotów małych. Do rodziny kotowatych należą także koty duże takie jak tygrys, pantera czy lew. Pomimo pewnego pokrewieństwa najbliższych krewniaków kota domowego musimy szukać w rodzaju Felis.

Uważa się, że dzisiejszy kot domowy wywodzi się od kota nubijskiego – F. Silvestris libyca, a ten łącznie z Azjatyckim kotem stepowym – F. Silvestris ornata od dobrze nam znanego żbika F. Silvestris. Niektórzy twierdzą, że swój udział w powstaniu kota domowego odegrał także Azjatycki kot stepowy. Te trzy podgatunki, współcześnie żyjące, uznane są za najbliższych krewniaków kota domowego.

Żbik

Jest to drapieżny, dziko żyjący kot. Żbik zamieszkuje Europę, część Azji mniejszej oraz Kaukaz. Spotykany najczęściej jest na terenach zalesionych. Najlepszym otoczeniem życia tych kotów wydają się być tereny na skrajach lasów, gdyż efektywniej poluje on na otwartych terenach, a zawsze może znaleźć schronienie wśród drzew. W Polsce żbiki spotykane są w Karpatach, jednakże szacuje się że ich liczba nie przekracza kilkuset sztuk. W Europie spotykany w Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Czechach i Słowacji, a także w krajach basenu śródziemnomorskiego. Ciekawostką jest, że kot ten występujący niegdyś naturalnie w Wielkiej Brytanii, w XIX w zniknął z tamtejszych terenów. Dopiero na początku wieku XX, dzięki staraniom ludzi, grupa żbików zachowała się w szkockich górach.

Żbiki są z reguły większe od kota domowego. Długość ciała sięgać może 90 cm przy czym sam ogon dorasta nawet do 40cm. Wysokość ciała w kłębie dochodzi do 35 cm. Żbiki żywią się drobną zwierzyną leśną, choć nie pogardzą nawet młodocianymi jelonkami.

Żbiki jest płochliwy w kontakcie z ludźmi. Jest to typowy dziki kot, a próby jego oswojenia zawsze kończyły się niepowodzeniem.

Kot nubijski

Tak zwany żbik afrykański. Jest blisko spokrewniony genetycznie ze żbikiem. Jest od niego jednakże mniejszy i ma delikatniejszą budowę. Kot ten w przeciwieństwie do żbika potrafi zamieszkiwać różnorodne tereny w zależności od miejsca bytowania. Mogą to być lasy, tereny nizinne, obszary górskie a wręcz pustynie. Pomimo bliskiego pokrewieństwa ze żbikiem to właśnie kota nubijskiego uważa się za najbliższego krewnego kota domowego. Ma o tym świadczyć zbliżona wielkość oraz fakt że kocięta żbika afrykańskiego są łatwe do oswojenia. Prowadzi on samotne życie. Pomimo tego, że często żyje w niedalekim otoczeniu siedlisk ludzkich, jest rzadko widywany przez ludzi, a to przez to, iż prowadzi życie nocne.

Azjatycki kot stepowy

Jest to jeden z podgatunków żbika europejskiego, jednakże swoim wyglądem przypomina bardziej kota nubijskiego. Zamieszkuje tereny azjatyckie – Indie i Pakistan. Spotykany czasem na terenach Rosji. Jest nie dużym kotem, o lekkiej budowie. Jego sierść jest jaśniejsza od sierści żbika. Podobnie jak kot nubijski nie stroni od kontaktów z ludźmi. Oswajanie kociąt jest możliwe, jednakże nie praktykowane.